سنجش هوش کنار سایر کارکردهای ذهنی انسان، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشری بوده است. اغلب توانایی‌ها و استعدادهای فردی را به هوش نسبت می‌دهند. هوش با اینکه امری کاملا روشن و بدیهی است، اما در عین حال یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم روانشناختی است و هنوز تعریف مشخص و واحدی توسط نظریه‌پردازان و روانشناسان برای این مفهوم ارائه نشده است. ما در این سری مقالات به بررسی انواع هوش از دید گاردنر و راه‌های ارزیابی و ارتقای آنها می‌پردازیم. در ابتدا تلاش می‌کنیم با معرفی هوش جنبشی بدنی به شما کمک کنیم این هوش را در خود شناسایی کرده و به تقویت آن بپردازید. در انتها نیز نکاتی جهت تقویت هوش جنبشی بدنی ارائه می‌کنیم. خبر خوب این است که هوش جنبشی-حرکتی استعداد مادرزادی نیست و می توان آن را با تمرین پرورش داد. پس با ما در ردپا همراه باشید.
چرا هوش از نظر متخصصان اهمیت زیادی دارد؟
دلیل علاقه‌مندی متخصصان به سنجش هوش در این است که هوش نیز مانند سایر توانایی‌های انسان عامل موفقیت یا ناکامی او در انجام امور مختلف است. این بدین معنا نیست که شما برای موفقیت حتما باید از هوش بسیار بالایی در همه زمینه ها برخوردار و به قولی نابغه باشید. بلکه برای موفق شدن در زندگی، باید مدل هوشی خود را شناسایی کنید و به فعالیت‌هایی بپردازید که با مدل هوشی شما بیشترین تطابق را دارند یا به ارتقا آن نوع هوش خود اهمیت دهید که در سبک زندگی تان کارآمدتر است. درست است، شما می‌توانید نوع هوش مشخصی از خود را ارتقا دهید یا آنچه در آن ضعیف‌تر هستید را تقویت کنید.
روانشناسان بسیاری به بررسی هوش، دسته‌بندی آن به انواع مختلف و روش‌های ارزیابی و ارتقای آنها پرداخته‌اند؛ اما گاردنر یکی از افرادی است که در این مطالعات، به نظریه کاملی پرداخته و مدل 9گانه هوش را ارائه داده است. در این مدل، گاردنر به معرفی انواع هوش پرداخته و ویژگی‌های هر مدل را معرفی کرده است.
هوش جنبشی-بدنی چیست و چطور می توان آن را ارزیابی کرد و ارتقا داد؟
آیا برایتان پیش آمده حین تماشای فوتبال محو بازی و حرکات نمایشی ماهرانه یکی از بازیکنان شده باشید؟ انعطاف بدنی بالا، سرعت واکنش، هماهنگی اعضای بدن و… همگی باعث می‌شود احساس کنید با فردی بسیار حرفه‌ای روبه‌رو هستید. اگر به مباحث روانشناسی و به ویژه نظریه‌هایی که در آن به تجزیه و تحلیل هوش پرداخته‌اند، علاقه‌مند باشید حتما متوجه شده‌اید که احتمالا چنین افرادی با این ویژگی‌های یاد شده از نمره هوش جنبشی بدنی بالایی برخوردار هستند.
هوش جنبشی بدنی گاردنر یکی از مدل‌های هوشی 9گانه است که تاثیر زیادی بر عملکرد فرد در طول روز دارد. به همین دلیل ما در این مقاله از سری مقالات هوش ردپا هوش جنبشی بدنی را تعریف و ویژگی‌های آن را معرفی می‌کنیم و به شما خواهیم گفت اگر در آزمون هوش گاردنر از این قسمت نمره بالایی دریافت کردید، احتمالا در چه زمینه‌هایی موفق خواهید بود.
وقتی صحبت از هوش جنبشی بدنی می‌شود، منظور دقیقا چیست؟
هوش جنبشی بدنی با اینکه به ظاهر امری کاملا روشن و بدیهی است، اما در عین حال یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم روانشناختی است که هنوز تعریف مشخص و واحدی توسط نظریه‌پردازان و روانشناسان برای این مفهوم ارائه نشده است. از آنجایی که این هوش نیز مانند سایر توانایی‌های انسان عامل موفقیت یا ناکامی او در انجام امور مختلف محسوب می‌شود، تلاش‌های بسیاری برای سنجش و ارتقا آن صورت گرفته است. البته این بدین معنا نیست که شما برای موفقیت حتما باید از هوش بسیار بالایی برخوردار و به قولی نابغه باشید. بلکه برای موفقیت در زندگی و شغلتان باید مدل هوشی خود را شناسایی و در زمینه‌هایی فعالیت کنید که با مدل هوشی شما بیشترین تطابق را دارند.
هوش جنبشی بدنی یعنی توانایی کنترل ماهرانه حرکات بدن و استفاده از اشیا. دارندگان این نوع هوش خودشان را از طریق حرکت بیان می‌کنند. آنها درک خوبی از حس تعادلی و هماهنگی دست و چشم دارند. آنان از طریق تعامل با فضای اطرافشان قادر به یادآوری و فرآوری اطلاعات هستند.
از آنجا که شناسایی هوش جنبشی بدنی در عملکرد روزانه افراد اهمیت دارد، هرکدام از شما باید تلاش کنید آن را در خود کشف کرده و کارکرد آن را افزایش دهید. چرا که افراد موفق اغلب در این قسمت از آزمون هوش گاردنر نمره خوبی کسب می‌کنند.
گاردنر درباره این افراد به مطلب جالبی اشاره کرده است. افراد دارای چنین هوشی، بسیار مستعد داشتن واکنش‌های غریزی شجاعانه هستند. کودکانی که در آموختن دروس عملی موفق هستند، از این نوع هوش برخوردارند.
فرض کنید در کلاس شنا ثبت نام کرده‌اید. مربی علاوه‌بر شما سه کارآموز دیگر را نیز آموزش می‌دهد. ممکن است یکی از شما در همان جلسه اول مقدمات شنا را به خوبی آموخته و سرعت یادگیری عملی بسیار بالایی از خود نشان دهد. در حالی که دیگری بعد از گذشت چندین جلسه همچنان در مقدمات آموزش شنا درجا بزند. این تفاوت‌های فردی که هرکدام از شما در آموزش عملی شنا از خود نشان می‌دهید، ریشه در هوش جنبشی بدنی دارد.
حال که با تعریف هوش جنبشی بدنی آشنا شدید، به نظرتان چه ویژگی‌هایی باعث تمایز افراد در این هوش می‌شود؟ آیا این هوش غریزی است یا می‌توانید آن را با تمرین به دست آورید؟
افرادی که در آزمون گاردنر نمره هوش جنبشی بدنی بالایی دارند، چه ویژگی‌هایی دارند؟
افراد زیادی اطراف شما هستند که سرعت بدنی بالایی دارند. شما با خود می‌گویید فلان شخص چقدر در انجام کارها سریع و چالاک است. به نظرتان این ویژگی‌ها از کجا می‌آیند؟ این ویژگی‌ها از طریق یک رشته کروموزوم به شخص منتقل شده‌اند (وراثت و انتسابی)، یا اینکه شخص طی تمرین و تکرار آنها را کسب کرده است (اکتسابی)؟
هوش جنبشی بدنی علاوه‌بر وراثت، به صورت تمرین قابل اکتساب است. افراد با هوش جنبشی بدنی ویژگی‌های زیر را دارند:
- زبان بدن در این افراد بسیار فعال است و احساسات خود را به کمک بدن و حرکات دست و صورت ابراز می‌کنند. حین مکالمه از حرکات دست و صورت لذت می‌برند و بخشی از منظور خود را به این طریق منتقل می‌کنند.
- دوست دارند اجسام مختلف را در دست بگیرند و از حس لامسه خود در کشف محیط استفاده می‌کنند.
- تحرک بدنی آنها بسیار بالا است. معمولا در دورهمی‌ها کمتر می‌بینید این افراد ساکت و آرام در گوشه‌ای نشسته‌اند.
- در پاسخ به محرک‌های محیطی بسیار خوب عمل می‌کنند و سرعت واکنش آنها نسبت به محرک‌ها بالاست.
- این افراد نسبت به کارکرد و وضعیت بدن خود بسیار آگاه هستند.
- تعادل بدنی بسیار بالایی دارند و می‌توانند در کارهایی که به تمرکز ذهنی و بدنی بالایی نیاز دارد، هماهنگی خوبی داشته باشند.
- افراد با هوش جنبشی بدنی بالا موضوعات را با درگیر شدن بدنِ خود بهتر می‌فهمند. برای مثال هنگام شمارش از انگشتان خود استفاده می‌کنند.
- ارتباط سریع عصب و عضله در این افراد برقرار است و می توانند حرکت بدن خود را با آنچه در محیط اطراف می‌بینند، به سرعت هماهنگ کنند. برای مثال زمانی که جسمی به سرعت در حال حرکت به سمت آنان است، با حرکت دست می‌توانند آن را به راحتی مهار کنند.
- این افراد اغلب همان‌هایی هستند که در کودکی به عنوان کودکان پرجنب‌وجوش و پرسروصدا شناخته می‌شدند.
