فرض کنید شما فردی درونگرا هستید و انرژی، انگیزه و روحیه خود را از درونتان تامین میکنید. با وجود چنین شخصیتی طبیعتا بیشتر اهل تفکر هستید و ترجیح می‌دهید برای انجام هر کاری، همان دم تصمیم بگیرید. حال اگر به عنوان یک فرد درونگرا در زندگی کاری به عنوان مدیر روابط عمومی یک شرکت استخدام شوید، به نظرتان در آن موفق خواهید شد؟
یا فرض کنید با داشتن یک شخصیت درونگرا همکاری برونگرا داشته باشید که با صدای بلند فکر کند، برنامه روزانه، هفتگی یا حتی ماهانه داشته باشد و به نوعی نقطه مقابل شما باشد. آیا از کار کردن با این همکار لذت خواهید برد و این همکاری برایتان نتیجه دلخواهی خواهد داشت؟
در چنین شرایطی که چندان با شخصیت شما سازگاری ندارد، اگر خودتان را به خوبی بشناسید و بر اساس شخصیتتان روابط و شرایط را مدیریت کنید، هم به نتیجه بهتری خواهید رسید و هم از کارتان لذت بیشتری میبرید. این شناخت شخصیت و نتایج شگفت‌انگیز آن تمام ابعاد زندگی شما را در بر میگیرد، چه زندگی شخصی و روابط دوستانه و چه زندگی شغلی و تعاملات کاری.
در ادامه این مقاله از کار پله به بررسی این می‌پردازیم که شخصیت چیست و چگونه شکل میگیرد؟ سپس با دیدگاه روانشناسان مختلف درباره انواع تیپهای شخصیتی آشنا خواهیم شد. اگر می‌خواهید شخصیت خود را بهتر بشناسید و به لطف این شناخت زندگی خود را بهتر مدیریت کنید، با ما همراه باشید.
وقتی صحبت از شخصیت میشود، منظور دقیقا چیست؟
اگر می‌خواهید شخصیت خود را بشناسید و از این خودشناسی به بهترین نحو ممکن برای بهبود زندگی خود در ابعاد مختلف استفاده کنید، در ابتدا بهتر است به تعریف شخصیت بپردازیم. پس هنگامی که حرف از شخصیت میشود، منظور افراد دقیقا چه چیزی است؟
این نکته را در نظر داشته باشید که شخصیت به قدری پیچیده است که نمیتوان به سادگی آن را توصیف کرد، زیرا هر فرد در موقعیتهای مختلف یا با افراد متفاوت، رفتاری غیرقابل پیشبینی و تغییرپذیر دارد. پس بد نیست در قدم اول شخصیت خودتان را از دیدگاه خودتان بررسی کنید تا به شناخت دقیقتری برسید.
برای این کار باید یک کاغذ بردارید و هر تعداد صفتی که بتواند شما را توصیف کند روی آن بنویسید. صفاتی که مربوط به خود واقعی‌تان است و نه آنهایی که دیگران از شما توقع دارند. مثلا مهربان، سلطه‌پذیر، قابل‌اعتماد و… . با چند صفت به جمعبندی شخصیت خودتان رسیدید؟
آزمون شخصیتی «فهرست صفت» آزمونی است که با این سبک به افراد کمک میکند صفات خود را بشناسند. در این آزمون 300 صفت برای بررسی تعریف شده است. شما باید از میان این صفات، آنهایی را که بهتر شما را توصیف میکند، انتخاب کنید. صفاتی که انتخاب میکنید، توصیف «من» شما هستند. این من تمام تمایلات، نفرت‌ها، ترسها، مزیتها، نقاط قوت و ضعف شماست و شخصیت شما را به عنوان فردی مجزا از دیگران توصیف میکند.
تعریف شخصیت چه چیزهایی را در برمیگیرد؟
مدل شخصیتی شما باعث میشود در موقعیتهای مختلف عکس‌العمل‌های متفاوتی داشته باشید یا در شرایط مطلوبتان بهتر رفتار کنید. شناخت ویژگی‌های شخصیتتان به شما کمک میکند هم خود را بهتر بشناسید و هم بدانید در تعامل با دیگران چطور رفتار کنید. به این ترتیب در کل زندگی ایده آلتری خواهید داشت؛ چرا که اگر خود را به خوبی بشناسید، مسلما نیازهای خود را در همه ابعاد کاملا درک کرده و برای برطرف کردن آنها وقت و انرژی کمتری خواهید گذاشت. پس می‌توانید انرژی بیشتری روی سایر ابعاد زندگی خود بگذارید تا شادتر، آرام‌تر و هدفمندتر زندگی کنید.
هر فردی شخصیت منحصربه‌فرد خود را دارد. جالب است بدانید شخصیت شما به تعیین هرچه تاکنون به دست آورده‌اید، انتظارات شما از آینده، نقشهایتان در زندگی و حتی سلامتی کلی شما مرتبط است. همین موضوع دلیل محکمی است که به ضرورت شناخت شخصیت خود پی ببرید.
حتما برای شما هم پیش آمده که فردی را از نظر شخصیتی عالی توصیف کرده‌اید. احتمالا چنین فردی از نظرتان خصوصیات اخلاقی و رفتاری بی‌نظیری دارد، مثلا مهربان و دلپذیر است و به همنشینی با او علاقه دارید. در مقابل شخص دیگری را وحشتناک می‌دانید، چراکه به نظرتان متخاصم، پرخاشگر و ناخوشایند است و از هم‌صحبتی یا صمیمیت با او دوری میکنید.
این قضاوت‌ها همان‌طورکه گفتیم بر اساس شخصیت افراد شکل میگیرد. بنابراین یکی دیگر از دلایلی که می‌توان برای اهمیت شناخت خود مطرح کرد، تاثیر این موضوع در ارتباط با دیگران است.
شکلگیری شخصیت شما تحت‌تاثیر چه چیزهایی است؟
از اولین بررسی‌های انجام شده درباره شخصیت شناسی در یونان باستان، افراد را از نظر خلق و مزاج در یکی از مزاج‌های چهارگانه تقسیم کردند که عبارت هستند از: دموی مزاج، سوداوی مزاج (مالیخولیایی)، بلغمی مزاج و صفراوی مزاج.
این دسته‌بندی تا قرن 19 توضیحی بر تفاوت‌های شخصیتی بود. ارسطو، بقراط و افلاطون هر یک به نوعی در زمان خود به این موضوع پرداخته و بر خودشناسی روانی تاکید داشتند. آنها رفتار انسان‌ها را بر اساس خصوصیات روانی و مشخصات فرد بررسی کردهاند.
از دهه1930 روانشناسی شخصیت به عنوان رشته‌ای قابل‌قبول در علوم اجتماعی پذیرفته شد. از آن به بعد دیدگاه‌های متفاوتی درباره عوامل موثر بر شکلگیری شخصیت عنوان شده است.
رویکردهایی که به عوامل موثر در شناخت شخصیت میپردازند:
رویکرد عمر که معتقد است شخصیت در طول عمر ما به رشد و تکامل ادامه می دهد.
رویکرد صفت که معتقد است بیشتر شخصیت ما ارثی است.
رویکرد انسان گرا که بر توانمندیها، مزیتها، آرزوهای انسان و تحقق استعدادها تاکید دارد.
رویکرد شناختی که به فعالیت‌های ذهنی هوشیار میپردازد.
در طول تاریخ 100 ساله روانشناسی شخصیت، هریک از بزرگان این حوزه شخصیت را وابسته به یک یا چند مورد از این رویکردها توصیف کردهاند.
به نظر شما چه عوامل یا رویکردی در شکلگیری شخصیتتان بیشتر از همه موثر بوده است؟
نظریه‌های شخصیت بیش از هر فرد و متخصص دیگر، تحت‌تاثیر زیگموند فروید قرار دارند و روانشناسی نوین با نظریه فروید شکل گرفته است. نظریه‌های فروید نه تنها در گذشته باعث پیشرفت نظریه‌های روانشناسی و تنوع آنها شد، بلکه هنوز هم پرنفوذ و تاثیرگذار است. به جرات می‌توان گفت تقریبا همه نظریه‌هایی که بعد زمان فروید به وجود آمده، به نوعی با نگاه به این نظریه به وجود آمده است، چه به آن تکیه کرده باشد و چه با آن مخالف باشد.
در ادامه سری مطالب روانشناسی در ردپا، هم به بررسی نظریه فروید و هم دیدگاه سایر متخصصین حوزه روانشناسی شخصیت از دیدگاهی متفاوت می‌پردازیم و به شما کمک می‌کنیم خود را از وجوه مختلف بشناسید، تیپ شخصیتی خود را پیدا کنید و گام بلندی برای موفقیت در زندگی شخصی و کاری بردارید.
