مشکلات بخش جدا‌یی‌ناپذیری از زندگی انسان‌ها هستند. فرقی هم نمی‌کند ریشه این مشکلات مسائل خانوادگی باشد یا مالی و کاری. اغلب افراد روزانه با حجم مشکلات زیادی مواجه می‌شوند و حتی قسمت اصلی مشغله‌های ذهنی هم به دلیل وجود همین مشکلات است؛ اما اینکه چطور با این مشکلات روبه‌رو شوید، تاثیر مهمی بر کیفیت زندگی شما دارد. توانایی حل مسئله به عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های نرم موردنیاز زندگی همان چیزی است که برای روبه‌رویی با مشکلات به آن نیاز دارید. با داشتن این مهارت، می‌توانید هنگام رخ دادن حوادث ناخوشایند، راحت‌تر با آن‌ها کنار بیایید و به سرعت سراغ پیدا کردن راه‌حل بروید.
این مهارت همچنین به شما کمک می‌کند ذهن آرام‌تری داشته و استرس کمتری را در زندگی تحمل کنید. در این مقاله قصد داریم به معرفی حل مسئله به عنوان یک مهارت نرم، اهمیت آن در زندگی و راه‌های تقویت این مهارت بپردازیم. اگر شما هم می‌خواهید از این پس با دید متفاوتی به مشکلات نگاه و به روشی هوشمندانه آن‌ها را حل کنید تا انتهای این مقاله با ردپا همراه باشید.
منظور از مهارت حل مسئله چیست؟
حل مسئله مهارتی است که همه شما روزانه از آن استفاده می‌کنید. در بعضی مواقع، مسائل پیش آمده اهمیت چندانی ندارند. به همین دلیل بدون آنکه در ذهن خود راه‌حل‌های مختلف را بررسی کنید، اولین گزینه‌ای را که به ذهنتان می‌رسد، انجام می‌دهید. به عنوان مثال زمانی که هوا ابری است و می‌خواهید برای خرید بیرون بروید (مسئله)، حتما یک چتر برمی‌دارید تا در صورت لزوم از آن استفاده کنید (راه‌حل).
اما گاهی مشکلات پیش‌رو پیچیدگی و اهمیت بیشتری دارند. این موضوع باعث می‌شود برای حل مشکلات به صرف وقت و بررسی راه‌حل‌های بیشتری نیاز داشته باشید. بنابراین هرچه مهارت حل مسئله را در سطح بهتری بدانید، با سرعت بیشتری می‌توانید مشکلات را حل کنید.
اگر بخواهیم مهارت حل مسئله را تعریف کنیم، لازم است ابتدا تعریفی از مسئله (مشکل) ارائه دهیم و سپس حل مسئله را تعریف کنیم.
«مشکل به هر شرایط نامطلوبی گفته می‌شود که مانع رسیدن افراد به اهدافشان می‌شود. مهارت حل مسئله به توانایی افراد برای پیدا کردن راه‌حل مناسب رفع این موانع گفته می‌شود.»
John Foster Dullesوزیر امور خارجه پیشین آمریکا معتقد است:
«معیار موفقیت در زندگی، بزرگی یا کوچکی مشکلات نیست. بلکه موفقیت به معنای این است که مشکلی که امروز با آن مواجه هستید، آیا سال پیش هم وجود داشته یا خیر؟»
در هر فرایند حل مسئله، پنج مرحله زیر اتفاق می‌افتد:
- شناسایی دقیق مشکل
- بررسی راه‌حل‌های احتمالی
- تصمیم‌گیری
- پیاده‌سازی بهترین راه‌حل
- مانیتور و بررسی نتایج
چرا داشتن مهارت حل مسئله اهمیت دارد؟
اگر سفری در زمان داشته و به عصر انسان‌های اولیه برگردیم، متوجه می‌شویم انسان همیشه با مشکلاتی برای تامین غذا، حفظ امنیت یا مقابله با خطرات دست‌وپنجه نرم کرده است. به مرور زمان انسان‌ها یاد گرفتند چگونه با مشکلات روبه‌رو شوند و آن‌ها را حل کنند. به همین ترتیب در عصر حاضر نیز انسان‌ها، چه نوجوانی در سن مدرسه باشند و چه مدیری عالی رتبه، روزانه با مشکلات کوچک و بزرگ متعددی سروکار دارند.
پس مشکلات همیشه وجود داشته‌اند و انسان‌ها در تمامی مراحل زندگی خود در حال مقابله با آن‌ها هستند.
این مشکلات ممکن است مشکلات مالی، شغلی، خانوادگی، اجتماعی یا حتی مشکلاتی در برقراری ارتباط با یک فرد خاص باشد؛ اما چیزی که اهمیت دارد این است که شما به عنوان فردی که در دنیای پر چالش امروز زندگی می‌کنید، باید بدانید چگونه با مشکلات و چالش‌ها برخورد کنید، آن‌ها را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن‌ها برنامه‌ریزی داشته باشید.
مهارت حل مسئله به عنوان یک مهارت نرم، به شما کمک می‌کند هنگام مواجه با مشکلات دست‌وپای خود را گم نکنید و با داشتن دیدی دقیق و منطقی همه راه‌حل‌های احتمالی برای حل مسائل را پیدا کنید.
دنیا به سرعت در حال تغییر است و در دنیایی که زمان حرف اول را می‌زند، مهارت حل مسئله یکی از معیار‌های مهم زندگی شغلی شناخته می‌شود. افرادی که مهارت حل مسئله دارند، می‌توانند برای رفع مشکلات خود، سازمان و مسائل کاری راه‌حل‌هایی عملی‌تر و خلاقانه‌تر ارائه کنند. به همین علت در بسیاری از موارد میزان وابستگی این افراد به سایرین کمتر می‌شود.
